Czesława Stawiska z domu Rutkowska 1925-2021

Była więźniarką KL Ravensbrück (nr obozowy 29334). We wrześniu 1939 roku miała 15 lat, zdążyła skończyć szkołę podstawową w Płońsku, gdzie się urodziła i mieszkała z rodziną. Pracowała w piekarni swojej siostry. Chleb sprzedawano na kartki, niektórzy mieszkańcy ich nie mieli, innym przydział nie wystarczał – prosili o chleb. I ten chleb był im sprzedawany bez kartek przez siostrę, ale 20 lutego 1943 r. Pani Czesława też sprzedała chleb bez kartek. „…Przyszła do piekarni i prosiła, żeby sprzedać jej chleb, bo ma syna na przymusowych robotach w Niemczech i że tam chłopcy są głodni. Nam nie wolno było sprzedawać bez kartek, ale czy w takiej sytuacji można komuś odmówić?…”

Miała osiemnaście lat, gdy została aresztowana przez gestapo za to, że sprzedała chleb bez kartek i wywieziona do obozu w Ravensbrück.

Z KL Ravensbrück została wywieziona z innymi więźniarkami do Danii, potem do Szwecji w tzw. akcji białe autobusy. Do Polski wróciła jesienią 1945 r.

W grudniu 1945 roku wyszła za mąż za Jana Wachola, piekarza, którego poznała przed wojną (pracował w piekarni siostry). Z tego związku urodziła się córka Zofia. Jan zmarł w 1953 r. w wieku 30 lat. W 1958 r. wyszła za mąż za Jana Stawiskiego i urodziła się córka Anna.

W kwietniu 1995 r., w 50. rocznicę opuszczenia obozu, Czesława Stawiska pojechała do Ravensbrück  aby zmierzyć się ze wspomnieniami tamtych tragicznych lat jakie spędziła w tym niemieckim obozie koncentracyjnym.

Pani Czesława Stawiska zmarła w wieku 96 lat 11 czerwca 2021 r. w Płońsku. Pogrzeb odbył się 16 czerwca 2021. Msza św. żałobna została odprawiona  w Kościele Św. M. Kolbego w Płońsku, po czym nastąpiło złożenie ciała na cmentarzu komunalnym w Szerominku.

Wspomnienia śp. Pani Czesławy Stawiskiej, opowieść o Jej życiu przedwojennym, w czasie wojny i powojennym zostały spisane na podstawie długiej rozmowy jaką przeprowadziła Mirosława Krysiak 11 maja i 13 lipca 2004 r. w Płońsku. Tytuł „Cena Chleba”. Całość relacji Czesławy Stawiskiej można przeczytać w zeszycie Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta Płońska „Cena chleba” (Zeszyty Pracowni. Seria: Wywiady. Zeszyt XIV. Płońsk 2004).

Dostępne: https://pddmp.pl/zbiory-z-zakresu-wiedzy-historycznej-o-plonsku-i-ziemi-plonskiej-do-1989-roku/materialy-pismiennicze/zeszyty/wywiady/47-czeslawa-stawiska-cena-chleba?jjj=1623614173222