Tajna drużyna harcerska „Mury” w KL Ravensbrück – pamięć przywołana w książce „Harcerki z Ravensbrück i filmie „Mury”

Ich przesłanie:
Nie chciały aby nazywać je bohaterkami. Pomagały by przetrwać i pomagać innym
Tajna drużyna starszych harcerek działała w obozie od 31 listopada 1941-1945.

1 kwietnia 1945 liczyła 102 harcerki. Miała siedem zastępów: Cegły, Cementy, Fundamenty, Kamienie, Kielnie, Wody, Żwiry. Założycielkami i organizatorkami drużyny były: Józefa Kantor (członek Komendy Chorągwi Śląskiej, drużynowa), Maria Rydarowska (hufcowa z Gorlic), Zofia Jańczy (hufcowa z Nowego Sącza), wszystkie zostały wywiezione do KL Ravensbrück 12 września 1941 roku, II sondertransportem z  tarnowskiego, etapowego więzienia.

Z niecierpliwością czekaliśmy na emisję dokumentalnego filmu „Mury” w reżyserii Anny Kwiatkowskiej-Biedy, autorki ważnej książki „Harcerki z Ravensbrück”, którą przeczytałam z dużym zainteresowaniem i wzruszeniem, bo moja Mama, Jadwiga była więźniarką KL Ravensbrück i czytając książkę wracałam do dramatycznych przeżyć mojej Mamy, do bohaterskich postaw kobiet tej drużyny.

Zarówno książka jak i film, który oglądnęłam w TVP Polonia 27 grudnia 2022 roku, są bardzo ważnymi pozycjami i powinny dotrzeć do jak najszerszej grupy, szczególnie młodzieży. Jestem pewna, że młodzież będzie bardzo zainteresowana tematyką filmu, harcerstwem, które mogło zostać zorganizowane i działać w warunkach niemieckiego obozu koncentracyjnego dla kobiet i dziewcząt. Ważnym elementem filmu są wypowiedzi Świadków (może pośrednich, bo dzieci harcerek „Murów), Marii Lorens, córki Katarzyny Kawurek-Mateji, Andrzeja Sikory, syna Władysławy Sikory, Janusza Tajcherta, zięcia Henryki Tajchert, narrację spinają Leszek Rysak, historyk oraz Paweł Woźniak, który jest naszym strażnikiem pamięci w Niemczech. Wzruszające są wypowiedzi młodych dziewcząt, harcerek z drużyny harcerskiej z Włodawy noszącej imię Henryki Tajchert,

Świadczy o tym pierwsza relacja/wrażenie/przemyślenie/emocje 13-letniego chłopca Janka Parysa, ucznia szkoły podstawowej, po emisji tego filmu jakie wpłynęło na adres Stowarzyszenia. Janek razem z ojcem, nauczycielem historii i ze szkolnym kolegą był z nami w Ravensbrück  we wrześniu 2022 r. Uczestniczył 6 września w pogrzebie szczątków 45 rozstrzelanych więźniarek na cmentarzu w Fürstenbergu. Odwiedził najważniejsze miejsca na terenie obozu, gdzie składał kwiaty, palił znicze, rzucał róże na powierzchnię jeziora Schwedt pamięci więźniarek, których prochy zostały w jego wodach zatopione. Miał też możność spotkania i rozmowy z Panią Anną Kwiatkowską-Biedą, autorką książki „Harcerki z Ravensbrück”, od której otrzymał książkę z autografem. Czy pamiętał o tych miejscach kiedy z ojcem oglądał film „Mury”?

Powiedział po obejrzeniu dokumentu: „To wszystko było mi bliskie, czułem to w sobie, ponieważ tam byłem na pogrzebie polskich więźniarek we wrześniu i widziałem to miejsce. Olbrzymie wrażenie wywarła na mnie historia ich odwagi w obliczu śmierci, kiedy dzieliły się konsekrowaną hostią, wcześniej przemyconą do obozu. Nigdy nie byłem głodny, ale inna opowieść o dzieleniu się chlebem też mi zapadła w pamięć. Mój tato, który uczy historii […] mówił mi że głód to uczucie przenikające każdą komórkę ciała i nie da się go opisać jeżeli ktoś go nie przeżył. Tym bardziej oddawanie porcji. Jeżeli pamiętam około 100 kilogramów chleba to wyczyn niesamowity. Czytam teraz do szkoły lekturę pt. „Kamienie na szaniec” i tam również harcerze, tylko w inny sposób walczyli o godność i polskość między innymi przez naukę w tajnym nauczaniu, które w obozie Ravensbrück też było obecne. I jeszcze jedno zdarzenie, kiedy więźniarka pomagała starszej osobie w obozie. Ta więźniarka była Niemką, a pomagająca młodą Polką. Na pytanie dlaczego? Odpowiedziała, że starszym trzeba pomagać.”

Spotkanie z Anną Kwiatkowską-Biedą, autorką książki „Harcerki z Ravensbrück” odbyło się 28 listopada 2022 r. w Tarnowie w lokalu Fundacji „Pro Patria Semper” na placu Katedralnym: wypowiedź Autorki w czasie spotkania można odsłuchać:

link do filmu dokumentalnego „Mury”
rok prod. 2022
Reżyseria: Anna Kwiatkowska – Bieda

Opracowała: Elżbieta Kuta

Zdjęcia: z archiwum rodziny Parysów i Elżbiety Kuty